مقدمه:

الگوی طراحی آموزشی به یک مشکل، ساختار و معنی می دهد، طراح  قادر می‏شود برای کار طراحی با استفاده از فرآیند یا روش نظامند مذاکره کند. الگو به ما کمک میکند تا مشکل را مجسم کنیم، آن را خرد کرده، کنترل کنیم.

ارزش واقعی الگو تنها می‏تواند در چارچوب استفاده تعیین شود. یک الگو باید قضاوت شود که چگونه قصد طراح را عملی می‏کند، چگونه می‏تواند یک کار را به خوبی به اشتراک گذارد ، و چگونه به طور موثر در فعالیت‏های طراحی به سمت هدف مورد نظر تمرکز کند  . (رایدر ، 2006)

مدل های طراحی آموزشی به سه نوع ، کلاس درس ، محصول و سیستم (گوستافسون و برانچ ، 2002) طبقه بندی شده‏اند. مدل کلاس درس مورد توجه‏ است ، و معمولا برای ، معلمان حرفه ای ک - 12 ، کالج ها، مدارس حرفه ای ، و سایر زمینه های مرتبط طراحی شده است. این مدل ها محیط معلمان را در نظر میگیرد. کاربران آنها ممکن است آنها را به جای روش به عنوان راهنما مشاهده کنند. این مدل ها در استفاده از مواد موجود به جای طراحی های جدید تمرکز می کنند. خروجی این مدل کوچک است ، یک واحد یا ماژول آموزشی در سال تحصیلی از آن استفاده می کند. مدل همچنین دارای شکل گیری ارزیابی و تجدید نظر کم دقت‏تری نسبت به محصول یا مدل‏های نظامند است.

 

  طراحي آموزشي  نحوه تعویض لاستیک پنچر شده درمدل آموزشي ADDIE

 

مراحل اصلي درمدل ADDIE

v    تحليل محيط، يادگيرنده و اهداف (A):  Analysis

v    طراحي برنامة آموزشي (D):   Design

v    توسعة فعاليتهاي آموزشي (D): Development

v    پياده سازي طراحي (I): Implementation

v    ارزيابي عملکرد يادگيرنده و اثربخشي طراحي (E) : Evaluation

 

1- تحليل محيط، يادگيرنده و اهداف (A) :

ü      فراگيران تمامي افراد بالاي 18سال كه داراي مجوز رانندگي بوده ويابراي شركت درامتحان رانندگي ثبت نام كرده اند .

ü      سطح سواد فراگيران شامل افرادباسواد وافرادي كه فقط سوادخواندن ونوشتن رادارا مي باشند .

ü      نياز يادگيري آنها نحوه ي تعوبض چرخ پنچر شده ماشين باوسايل وامكانات موجود درصندوق عقب ماشين .

ü      آموزش تعويض چرخ پنچر شده راميتوان به روش سخنراني وهمر به روش مجسم وعملي به فراگيران آموزش داد .

ü      براي تدريس اين مبحث ابتدا براي اطلاع از ميزان آگاهي فراگيران  ( پيش نياز اين درس) آزمون تشخيصي به عمل مي آيد چنانچه فراگيري  اطلاعاتش در مورد اين مبحث  كافي نبود با اطلاعات تكميلي وبحث در گروه ، اورا به سطح مورد نظر خواهيم رساند .     

ü      براي تعيين سطح اطلاعات دانش آموزان از مطالبي كه در اين مبحث قرار است تدريس شود يك پيش آزمون نيز خواهيم گرفت . در صورت داشتن سطح اطلاعات در حد آموزش اين مبحث سعي خواهيم نمود با فعاليتهاي اضافي به وسعت و عمق يادگيري و آگاهي فراگيران  كمك نماييم .

2- طراحي برنامة آموزشي (D):

هدف كلي :  آشنا شدن فراگير با نحوه تعويض چرخ پنجر شده ماشين

اهداف عملكردي :

1-)چنانچه احسا س کردیم  لاستیک اتومبیلمان  پنچرشده خونسردی خود راحفظ كرده وبارعايت موارد فني به روش زير عمل مي كنيم .

2)با روشن کردن راهنمای سمت راست و رعایت احتیاط به آرامی وبا  یک زاویه کم وسیله نقلیه خود را در منتهی الیه سمت راست خیابان متوقف مي کنیم.

3) در اتوبان مطابق دستورالعمل شماره 2در شانه خاکی توقف مي کنیم.

4)ترمز دستی را محکم بالا برده خودرو راخاموش مي كنيم .

5) دسته دنده رادرون دنده سنگین1یا2قرار مي دهيم .

6) فلاشر اتومبیل را روشن مي کنیم.

7)مثلثی خطر را در فاصله مناسب قرارمي دهیم تا رانندگان وسایل نقلیه عبوری به راحتی آن را رویت نمایند.

8)یک جفت دستکش معمولی در صندوق عقب باخود داشته باشیم تادر این گونه موارداستفاده کنیم.

9)لاستیک زاپاس، جک، آچار چرخ وبالابر جک رااز صندوق عقب خارج مي کنیم.

10)سرنشینان خودرورا پیاده مي کنیم.

11)درب های اتومبیل را مي بنديم.

12)جهت جلوگیری از حرکت احتمالی اتومبیل پشت چرخ سنگ می گذاریم.

13)چنانچه یکی از چرخ های جلو پنچر شده باشد:در کفی وسربالایی پشت چرخ های      عقب سنگ می گذاریم

14)چنانچه یکی از چرخ های جلو پنچر شده باشد:در سرازیری جلوی چرخ های عقب سنگ می گذاریم.

15) چنانچه یکی از چرخ های عقب پنچر شده باشد:در سربالایی سنگ را پشت چرخ جلو قرار می دهیم

16)چنانچه یکی از چرخ های عقب پنچر شده باشد:در سرازیری وکفی سنگ را در قسمت جلوی چرخ های جلو می گذاریم.

17)جک رادر محلی که مربوط به چرخ پنچر شده می باشد قرارمي دهیم.کمی آن را بالا مي آوريم تا فقط به زیر اتاق بچسبد.

18) قالپاق چرخ پنچر شده را به وسیله یک دستمال از چرخ جدا مي کنیم.(استفاده از دستمال موجب می شود تا به دستمان آسیب نرسد.)

19)مهره ویا پیچ چرخ را قبل از بالا بردن جک حداقل به اندازه نیم دور برخلاف جهت حرکت عقربه های ساعت شل مي کنیم.

20)بالابر جک را به سمت حرکت عقربه های ساعت چرخانده تا جک بالا برود(فقط به اندازه ای جک را بالا بریم که لاستیک زاپاس را بتوانیم به راحتی به جای لاستیک پنچر شده قرار بدهیم).

21)مهره ها یا پیچ ها چرخ پنچرشده را به وسیله آچار چرخ به صورت ضربدري  باز  می کنیم

22) .بهتر است ترتیب باز کردن را طوری تنظیم کنیم که هنگام بستن آنها هر مهره یا پیچ رادر جای باز شده ببندیم.

23)چرخ پنچر شده رادرآورده و در زیر اتاق اتومبیل قرار می دهیم.

24)چرخ زاپاس را به جای چرخ پنچر شده قرار مي دهيم

 25)مهره یا پیچ های آن را به ترتیبی که باز کردیم در جای خود می بندیم (بايد مراقب باشیم مهره ها را برعکس نبندیم)

26)فقط تا جایی که به جک فشار نیاید وجک تکان نخورد پیچ ها یا مهره ها را سفت می کنیم(به صورت ضربدری).

27)با چرخاندن دسته بالابر جک به سمت چپ (خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت)جک را پایین برده وآن را از زیر اتاق بر می داریم .

28)حال که جک رااز زیر اتاق برداشتیم مهره ویا پیچ  های چرخ را مجددا کاملا سفت مي کنیم

29)سپس قالپاق رادر جای آن قرار می دهیم به نحوی که سوزن تنظیم باد چرخ کاملا معلوم باشد.

30)چرخ پنچر شده را از زیر اتاق بیرون کشیده وآن را همانند جک وآچار چرخ و بالابر جک در جای مشخص شده در صندوق عقب قرار می دهیم .

31)سنگ های گذاشته شده در زیر اتومبیل را برداشته وبه بیرون از خیابان منتقل میکنیم .

32)مثلثی خطر عقب راپس از جمع کردن وقرار دادن آن در کیف مخصوص در جای مشخص شده در صندوق عقب قرار می دهیم .اتومبیل آماده حرکت می باشد .

33)درب صندوق عقب رامحكم مي بنديم .

34)بنابراین فلاشر را خاموش کرده وبه حرکت خود ادامه می دهیم .

35)چرخ پنچر شده را به نزدیکترین پنچری گیری می بریم تا در صورت تکرار چنین مواردی بتوان ازآن استفاده کرد.

36)در سفر علاوه بر زاپاس حتما یک عدد لاستیک تیوپ نوبايد  همراه داشته باشیم (حتی اگر لاستیک تایرمان تیوبلس باشد)

3- توسعة فعاليتهاي آموزشي (D):

انتخاب يا تدارك رسانه ها ومواد آموزشي مورد نياز وتصميم گيري درمورد فعاليتهاي گروهي يا انفرادي ، ازجمله فعاليتهاي اين مرحله مي باشد .

باتوجه به موضوع واهداف  درس مي بايست رسانه ها و مواد آموزشي لازم تهيه گردد ولي امكانات موجود وكمبودها هميشه مشكل آفرين هستند با وجود اين معلم خلاق مي تواند با كمترين هزينه و امكانات موجود ودر دسترس حداكثر استفاده را بنمايد در هر صورت رسانه هاي مورد نياز عبارتند از :

·كتاب

·فيلم يا CD پيرامون موضوع ( استفاده از چند رسانه اي هاي آموزشي )

·تصاوير وپوسترها پيرامون موضوع

·تخته سياه و گچ

·تلويزيون و دستگاه ويدئو ودستگاه CD خوان و ويدئو پرژكتور

·فرا رسانه اي آموزشي ( اينترنت )

·                  تهيه وسايل ومواد آموزشي ازقبيل ماشين پنچرشده ، وسايل يدكي مورد نياز براي تعويض چرخ ماشين مثل جك ،آچارچرخ ،لاستيك ، تيوب ، فلاشر وغيره ، تهيه سي دي يابروشوري از مراحل تعويض چرخ ماشين و....

دراين مرحله ازفراگيران خواسته مي شود كه بعد ازارائه مطالب به شيوه سخنراني ياازطريق سيدي هاي آموزشي باهم به صورت تشكيل گروههاي 2يا3نفري اهداف عملكردي راپي گيريكنند .

4- پياده سازي طراحي (I):

قبلاً ازفراگيران مي خواهيم موضوع را در منزل مطالعه نموده و وسايل مورد نياز را جهت انجام آزمايشات در كلاس همراه داشته باشند ضمناً به اينگونه فعاليتهاي خارج از كلاسي نمره وامتيازاتي تعلق خواهد گرفت .بطور مثال فراگيران را وا مي داريم كه در راه خانه تا مدرسه به آپاراتي ها ومكانيكي ها سربزنند  وآنچه را كه از انها يادمي گيرند  به خاطر بسپارند يا يادداشت كرده وبه كلاس گزارش دهند .

ü بعد از نمايش دادن تصاويركتاب ، فيلم و پوسترهاي تهيه شده توسط فراگيران از آنان مي خواهيم خوب به موارد مطرح شده توجه نمايند سپس با طرح سوالاتي پيرامون اهداف درس ، فراگيران  را در فرايند ياددهي - يادگيري راهنمايي نموده تا بصورت فعال در كارهاي كلاسي مشاركت نمايند از فراگيران  مي خواهيم بصورت گروهي در اين فعاليتها شركت نمايند بطور مثال از آنان مي خواهيم خوب به كارهايي كه يك مربي انجام مي دهد  بصورت گروهي نگاه كرده وبا استفاده ازفرايند مشاهده ( استفاده از پنج حس ) مراحل ياچگونگي تعويض چرخ ماشين رابيان كنند  تا خود از اين طريق ومشاركت در گروه به اهداف درس برسند . همچنين در مركز يادگيري فعاليتهاي انفرادي وگروهي در نظر گرفته مي شود . برنامه به گونه اي طرح ريزي شده كه بعد از ارائه هر مبحث  بابهره گيري از سايت اينترنتي يا  CDآموزشي و يا فعاليت با مواد واقعي مهارتهايي چون تعويض چرخ پنچري  انجام مي پذيرد ، كار متوقف شده و فراگيران  روند اكتشاف وفعاليت خود را گزارش مي دهند و در گروههاي ديگر مورد بحث و تبادل نظر قرار مي گيرد  . اين روش تشويقي به تفكر خلاق فراسوي آنچه در كلاس درس مطرح مي شود را براي فراگيران  در پي خواهد داشت.

5- ارزيابي عملکرد يادگيرنده و اثربخشي طراحي (E):

ارزشيابي فرايندي معتبر است كه ارمرحله تحليل آغاز مي شود ودرسزتاسر طراحي آموزشي ادامه دارد   .درمرحله ارزشيابي طرح آموزشي ازهمه ي ابعاد بررسي مي شود .

ü  ارزشيابي ازعملكرد فراگيران : آيا فراگيران بصورت انفرادي يا گروهي ازعهده ي تعويض چرخ پنچرشده ماشين برمي آيند ؟

ü همچنين مي توان مواد و رسانه هاي به كار گرفته شده در اين  تدريس را مورد ارزيابي قرار داد كه تا چه حد در انتقال مطالب و ساده كردن يادگيري كمك كرده اند و آيا از رسانه هاي بيشتري مي توان استفاده نمود ؟

ü  حتي ارزيابي از كل فرايند يادگيري كه تا چه حد به اهداف تعيين شده دست پيدا نموده ايم و تا چه حد استفاده   مواد و روشهاي آموزشي مناسب سن و توانايي هاي فراگيران بوده و تاچه حد با محتوا ي آموزشي و فعاليتها مناسبت دارد انجام مي پذيرد .

       تهیه کننده : سیاوش عابدی